Trong tâm thức người Việt, “cây có cội, nước có nguồn” là triết lý sống căn bản thể hiện sự tôn kính với nguồn cội. Gia tiên không chỉ là nơi gửi gắm tâm linh mà còn đóng vai trò then chốt trong hành trình tu tập của những người theo Đạo Mẫu. Bài viết này sẽ khám phá vai trò đặc biệt của Gia tiên trong đời sống tâm linh và Đạo Mẫu của người Việt.
Gia Tiên – Nền Tảng Tâm Linh Của Người Việt
Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên đã ăn sâu vào đời sống tinh thần của người Việt từ hàng nghìn năm qua. Đây không đơn thuần là một phong tục mà là nền tảng đạo đức, thể hiện lòng hiếu thảo và sự biết ơn đối với những người đã khuất. Trong quan niệm của người Việt, tổ tiên sau khi mất đi vẫn luôn hiện diện, che chở và phù hộ cho con cháu.
Gia tiên chính là cầu nối giữa thế giới hữu hình và vô hình, giữa người sống và người đã khuất. Họ là những người thân trong gia đình, dòng họ đã qua đời nhưng vẫn luôn dõi theo và bảo vệ con cháu. Đặc biệt, trong Đạo Mẫu, vai trò của Gia tiên càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Người Việt tin rằng, khi thờ cúng tổ tiên với lòng thành kính, con cháu sẽ nhận được sự phù hộ, may mắn và bình an. Đây cũng là cách để thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc, một giá trị văn hóa truyền thống quý báu được gìn giữ qua nhiều thế hệ.
Lộc Gia Tiên – Ân Sủng Từ Tổ Tiên
Trong tâm linh Việt Nam, “lộc Gia tiên” là khái niệm chỉ những ân sủng, phúc lành mà tổ tiên ban tặng cho con cháu. Đây không chỉ là tài lộc vật chất mà còn là những khả năng đặc biệt, năng lực tâm linh mà một số người được thừa hưởng.
Nhiều người có khả năng nhìn thấy thế giới vô hình, soi bói, gọi hồn hay chữa bệnh không phải vì họ có “căn” theo nghĩa thông thường, mà bởi họ được hưởng lộc từ Gia tiên. Tổ tiên chọn họ làm người kế thừa, truyền lại những năng lực đặc biệt để giúp đỡ người khác, đồng thời cũng là cách để tăng phúc, giải nghiệp cho cả dòng họ.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là năng lực của Gia tiên có giới hạn. Những người được hưởng lộc Gia tiên nếu biết quy đầu về Tứ Phủ, nương nhờ sự gia hộ của các vị thần linh trong Đạo Mẫu, thì trí tuệ sẽ được sáng suốt, năng lực được vững bền. Ngược lại, nếu không biết nương tựa vào oai linh nhà Thánh, thì năng lực sẽ dần cạn kiệt, khả năng đặc biệt sẽ mất đi.
Lộc Gia tiên có thể xem như một con đường dẫn dắt con cháu đến với Tứ Phủ, với Đạo Mẫu. Đây là cách mà tổ tiên hướng dẫn con cháu đi theo con đường tu tập đúng đắn, giúp họ phát triển tâm linh và đóng góp cho cộng đồng.
Vai Trò Của Gia Tiên Trong Đạo Mẫu
Trong Đạo Mẫu, Gia tiên đóng vai trò đặc biệt quan trọng, đặc biệt là trong quá trình một người bắt đầu hành trình tu tập, khai đàn mở phủ hay xuất thủ trình đồng.
Gia Tiên – Người Dẫn Đường Tâm Linh
Mỗi dòng họ đều có “bà cô tổ” đi theo hầu Thánh, có trách nhiệm dẫn dắt con cháu đến với đường tu. Khi một người phát hiện mình có căn số, việc đầu tiên họ nên làm là kêu cầu đến Gia tiên, xin sự gia hộ và dẫn dắt.
Một mâm lễ đơn giản với cơi trầu, tiền vàng, lễ mặn dâng lên Gia tiên là cách để xin các vị dẫn đường chỉ lối, giúp gặp được thầy có tâm, có đức để dẫn dắt đến đúng cung, đúng cửa. Đây là bước đầu tiên, thể hiện lòng thành kính và cũng đúng với câu “thứ nhất tu tại gia”.
Nhờ có Gia tiên, đặc biệt là bà cô tổ dẫn đường, người tu tập có thể tránh được những tai ương, giúp vững tâm trên con đường tu tập. Đây là sự bảo vệ vô giá mà không phải ai cũng nhận thức được tầm quan trọng.
Gia Tiên Trong Nghi Lễ Khai Đàn Mở Phủ
Khi xác định được ngày giờ khai đàn mở phủ, người tu tập cần có mâm cơm kêu thỉnh Gia tiên, mời các vị đến tại nơi làm lễ để kêu cầu cho con cháu được bề trên chứng tâm, chứng lễ.
Nhiều người quá chú trọng vào canh đàn khóa lễ, vào lời kêu tiếng khấn của thầy, vào từng câu chữ trong tờ vàng mà quên đi rằng: không ai kêu thấu, tấu nổi, kêu thay lạy đỡ được bằng chính bà cô tổ của dòng họ mình.
Khi đến đền, đến phủ, người tu tập cũng chính là người kêu cầu tới các quan tướng, xin cho Gia tiên, tiền tổ dòng họ vào kêu cầu, tấu đối cho mình. Đây là cách để thể hiện sự tôn kính và cũng là để nhận được sự phù hộ tối đa từ các đấng bề trên.
Gia Tiên – Người Thụ Hưởng Công Đức Tu Tập
Một khía cạnh quan trọng khác là việc tu tập của con cháu sẽ góp phần tạo phước, giải nghiệp cho cả dòng họ. Đây cũng là lý do mà Gia tiên dẫn dắt con cháu làm con bốn phủ.
Khi một người tu tập đúng đắn, làm việc thiện, cứu giúp người khác, không chỉ bản thân họ được hưởng phước báu mà cả tổ tiên, dòng họ cũng được hưởng lợi. Đây là mối quan hệ tương hỗ giữa người sống và người đã khuất, giữa hiện tại và quá khứ.
Thảo luận về chủ đề