Bắc Ninh, vùng đất Kinh Bắc với những làn điệu Quan họ ngọt ngào, từ lâu đã là điểm đến hấp dẫn với du khách trong và ngoài nước. Nơi đây không chỉ nổi tiếng với những làng nghề truyền thống và di tích lịch sử mà còn là cái nôi của một trong những triều đại vàng son nhất lịch sử Việt Nam: Triều Lý.
Đền Đô, hay còn gọi là Đền Lý Bát Đế, tọa lạc tại phường Đình Bảng, thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, một minh chứng sống động về một giai đoạn lịch sử hào hùng. Không gian nơi đây toát lên vẻ uy nghiêm, cổ kính, nhưng cũng rất đỗi gần gũi, thân thương.
Nhưng tại sao lại gọi là “Đền Đô”? Để hiểu được điều này, chúng ta cần quay ngược thời gian về những năm đầu thế kỷ 11. Sau khi vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư về Đại La (tức Hà Nội ngày nay), theo truyền thuyết: Ngài về thăm quê hương ở vùng đất Cổ Pháp (nay là Đình Bảng). Người dân nơi đây đã dựng một ngôi nhà lớn để đón tiếp nhà vua. Sau khi vua băng hà, người con trai là Lý Thái Tông đã cho sửa lại ngôi nhà này thành nơi thờ tự cha mình.
Từ đó, Đền Đô chính thức được khởi công xây dựng vào năm 1030. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, Đền Đô đã được trùng tu, tôn tạo nhiều lần, nhưng vẫn giữ được những nét kiến trúc đặc trưng của thời Lý. Nơi đây không chỉ là nơi thờ cúng các vị vua nhà Lý mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, lịch sử vô giá của dân tộc.
Kiến Trúc Đền Đô
Bước chân vào Đền Đô, bạn sẽ ngay lập tức bị choáng ngợp bởi vẻ đẹp kiến trúc độc đáo, tinh xảo. Đền được xây dựng trên một khuôn viên rộng lớn, với diện tích hơn 31.000m², bao gồm hai khu vực chính: nội thành và ngoại thành. Sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc cung đình và kiến trúc dân gian tạo nên một tổng thể vừa uy nghiêm, tráng lệ, vừa gần gũi, thân thiện.
Khu nội thành là nơi tập trung các công trình kiến trúc quan trọng nhất, bao gồm Cổ Pháp điện (chính điện), nhà Tiền tế, nhà Hậu cung, nhà Mộ bia, nhà Tả vu, và nhà Hữu vu. Khu ngoại thành bao gồm hồ bán nguyệt, nhà Thủy đình, nhà Văn Chỉ và nhà Võ Chỉ. Mỗi công trình đều mang một vẻ đẹp riêng, góp phần tạo nên một không gian linh thiêng, đậm chất lịch sử.
Một trong những điểm nhấn nổi bật nhất của Đền Đô là cổng Ngũ Long Môn uy nghi. Cổng được chạm khắc tinh xảo với hình ảnh 5 con rồng uốn lượn, tượng trưng cho sự thịnh vượng và quyền lực của triều đại. Bước qua cổng, bạn sẽ đến sân đền, nơi đặt lư hương hướng vào nhà Phương Đình – điện thờ vua Lý Thái Tổ.
Chính điện là nơi trang nghiêm nhất, thờ 8 vị vua nhà Lý: Lý Thái Tổ, Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông, Lý Anh Tông, Lý Cao Tông, Lý Huệ Tông và Lý Chiêu Hoàng. Bên trong chính điện, bạn sẽ được chiêm ngưỡng bản sao Chiếu dời đô nổi tiếng của vua Lý Thái Tổ, bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của Lý Thường Kiệt, cùng với hậu cung là nơi đặt bàn thờ chính của các vị vua.
Ngoài ra, Đền Đô còn sở hữu nhiều công trình kiến trúc độc đáo khác, như nhà Bia Đền Cổ Pháp, nơi ghi chép lại lịch sử xây dựng và tu sửa đền qua các thời kỳ; nhà Chuyền Bồng, nơi diễn ra các nghi lễ quan trọng; bức cuốn thư Chiếu dời đô bằng gốm Bát Tràng – bức cuốn thư lớn nhất Việt Nam; và Thủy Đình – ngôi nhà gỗ lim nằm trên hồ bán nguyệt, nơi từng diễn ra các buổi biểu diễn rối nước.
Để có thể cảm nhận hết vẻ đẹp kiến trúc của Đền Đô, bạn nên dành thời gian khám phá từng ngóc ngách, chiêm ngưỡng từng chi tiết chạm khắc, và cảm nhận sự tinh tế trong từng đường nét. Đó là cách để bạn hiểu rõ hơn về tài năng của các nghệ nhân thời Lý và sự kết hợp hài hòa giữa kiến trúc và văn hóa.
Đền Đô Thờ Ai?
Đền Đô không chỉ là một công trình kiến trúc, mà còn là nơi ghi dấu những sự kiện lịch sử quan trọng, nơi tôn vinh những vị vua có công lớn trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước. Vậy, Đền Đô thờ ai?
Đền Đô được xây dựng để thờ phụng 8 vị vua nhà Lý, những người đã có công khai quốc, dựng nước và giữ nước. Các vị vua được thờ tại Đền Đô bao gồm:
- Lý Thái Tổ (974 – 1028)
- Lý Thái Tông (1000 – 1054)
- Lý Thánh Tông (1023 – 1072)
- Lý Nhân Tông (1066 – 1128)
- Lý Anh Tông (1136 – 1175)
- Lý Cao Tông (1173 – 1210)
- Lý Huệ Tông (1194 – 1226)
- Lý Chiêu Hoàng (1218 – 1278)
Việc thờ phụng các vị vua nhà Lý tại Đền Đô thể hiện lòng biết ơn, sự tôn kính của người dân đối với những người đã có công lớn trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước. Đến với Đền Đô, bạn không chỉ được chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo mà còn được tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và những giá trị truyền thống của dân tộc.
Vị Trí và Cách Đi Đến Đền Đô
Để đến với Đền Đô, bạn có thể lựa chọn nhiều phương tiện di chuyển khác nhau, tùy thuộc vào điểm xuất phát và sở thích cá nhân.
Vị trí
Đền Đô tọa lạc tại phường Đình Bảng, thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh, cách trung tâm Hà Nội khoảng 20km. Vị trí này rất thuận tiện cho việc di chuyển, giúp du khách dễ dàng đến tham quan và khám phá.
Cách di chuyển
- Xe máy hoặc ô tô: Đây là phương tiện phổ biến và linh hoạt nhất. Từ Hà Nội, bạn có thể đi theo một trong hai hướng sau:
- Hướng 1: Cầu Chương Dương – đường Nguyễn Văn Cừ – đường Hà Huy Tập – đường Trần Phú (Từ Sơn). Đến Từ Sơn, bạn sẽ thấy biển chỉ dẫn rẽ phải, đi thẳng là đến Đền Đô.
- Hướng 2: Cầu Vĩnh Tuy – đường 5 – Quốc lộ 1A – Phủ Chẩn. Tại đây, bạn rẽ trái theo hướng bảng chỉ dẫn để đến Đền Đô.
- Xe buýt: Nếu bạn muốn tiết kiệm chi phí, xe buýt là một lựa chọn hợp lý. Từ Hà Nội, bạn có thể đi các tuyến xe buýt số 10, 54, 203 để đến Đền Đô. Các tuyến này đều có điểm dừng tại bến xe Từ Sơn. Sau đó, bạn có thể đi xe ôm hoặc taxi đến Đền Đô (khoảng 5km).
- Xe khách: Bạn có thể đi xe khách từ bến xe Gia Lâm (Hà Nội) đến bến xe Từ Sơn. Từ bến xe, bạn có thể đi xe ôm hoặc taxi đến Đền Đô.
Dù bạn chọn phương tiện nào, hãy nhớ chuẩn bị sẵn bản đồ hoặc ứng dụng chỉ đường để dễ dàng tìm đến Đền Đô. Đặc biệt, vào những ngày lễ hội, đường có thể đông hơn bình thường
Lễ Hội Đền Đô
Nếu có cơ hội, hãy đến Đền Đô vào dịp Lễ hội Đền Đô, diễn ra từ ngày 14 đến ngày 16 tháng 3 âm lịch hàng năm. Đây là thời điểm Đền Đô trở nên náo nhiệt và rực rỡ nhất, với nhiều nghi lễ truyền thống đặc sắc như rước kiệu, tế lễ, dâng hương,… thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với các vị vua nhà Lý.
Lễ hội Đền Đô là một trong những lễ hội lớn nhất của tỉnh Bắc Ninh, thu hút đông đảo du khách thập phương đến tham dự. Đến đây, bạn không chỉ được hòa mình vào không gian linh thiêng, uy nghiêm mà còn có cơ hội thưởng thức các màn biểu diễn nghệ thuật đặc sắc, trải nghiệm văn hóa địa phương và nếm thử những món ăn đặc sản của vùng Kinh Bắc.
Lễ hội Đền Đô không chỉ là một sự kiện văn hóa, mà còn là một cơ hội để con cháu thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên, đồng thời gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Những Lưu Ý Khi Đến Thăm Đền Đô
Để có một chuyến tham quan Đền Đô trọn vẹn và ý nghĩa, bạn cần lưu ý một số điều sau:
- Trang phục: Nên mặc trang phục lịch sự, kín đáo, dài tay, tránh mặc những bộ đồ ngắn, hở hang, phản cảm.
- Lễ nghi: Chuẩn bị mâm lễ trước khi đến đền, dâng lễ theo hướng dẫn của người phụ trách trong đền.
- Ứng xử: Không rải tiền lẻ hay kẹp tiền vào tay các tượng thờ. Nếu muốn công đức, hãy quyên góp vào hòm công đức. Tắt chuông điện thoại trước khi vào đền.
- Vệ sinh: Giữ gìn vệ sinh chung, không xả rác bừa bãi.
- Tôn trọng: Tôn trọng văn hóa địa phương, không có hành động thiếu chuẩn mực.
- An toàn: Không mang theo quá nhiều tài sản có giá trị, cẩn thận va chạm, rơi đồ hay trộm cắp.
Đền Đô là một điểm đến lý tưởng cho những ai muốn tìm hiểu về lịch sử, văn hóa và tâm linh của Việt Nam. Đến Đền Đô, bạn không chỉ được chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo mà còn có cơ hội trải nghiệm những hoạt động văn hóa truyền thống đặc sắc và thưởng thức những món ăn ngon của địa phương. Hãy đến với Đền Đô để cảm nhận được sự thiêng liêng, cổ kính và khám phá những giá trị văn hóa đặc sắc của dân tộc.
Xem thêm: Đền Trần – Nam Định
Thảo luận về chủ đề