Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tục bán khoán, quy trình thực hiện và những trường hợp nên áp dụng phong tục này.
Bán khoán là gì?
Bán khoán là một tục lệ dân gian, trong đó cha mẹ “bán” đứa con của mình cho các vị thần, thánh, Phật tại đền chùa để được các đấng thần linh che chở, bảo hộ. Đây không phải là việc bán con theo nghĩa đen, mà là một nghi thức tâm linh nhằm gửi gắm đứa trẻ cho các đấng thần linh chăm sóc, bảo vệ.
Theo quan niệm tâm linh, khi người mẹ thụ thai được 15 ngày, một Vong Hồn Nhị Giới Đầu Thai sẽ nhập vào để thai nhi có thể phát triển. Vong hồn này có thể đến từ hai cõi:
- Vong hồn đầu thai từ cõi Thiên
- Vong hồn đầu thai từ cõi Địa
Mỗi vong hồn đều mang theo nghiệp chướng riêng, và tùy theo mức độ nặng nhẹ của nghiệp chướng mà sau khi sinh ra, đứa trẻ có thể dễ nuôi, khó nuôi hoặc thậm chí yểu mệnh. Đối với những trẻ có biểu hiện khó nuôi, hay đau ốm, quấy khóc bất thường, người ta thường tìm đến phương pháp bán khoán.
Trong thời gian được bán khoán, đứa trẻ được xem là “con nuôi” của các vị thần thánh, nhờ đó nhận được sự độ trì từ cõi siêu hình. Theo quy định tâm linh, đứa trẻ sẽ được miễn truy hồn, giúp bản mệnh vững vàng hơn, việc nuôi dưỡng cũng trở nên thuận lợi hơn so với trước khi bán khoán.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc bán khoán không phải lúc nào cũng mang lại kết quả tốt. Có những trường hợp dù đã thực hiện nghi lễ bán khoán nhưng đứa trẻ vẫn không qua khỏi. Điều này được giải thích là do nghiệp chướng của bản thân đứa trẻ hoặc nghiệp chướng dòng họ quá nặng nề, khiến việc tái sinh luân hồi bị đứt đoạn.
Quy trình bán khoán con vào chùa
Việc bán khoán con vào chùa thường được thực hiện theo một quy trình nhất định, với những nghi thức trang nghiêm và đầy ý nghĩa tâm linh. Dưới đây là các bước cơ bản trong quy trình bán khoán:
Lựa chọn nơi bán khoán
Thông thường, người ta bán khoán con cho các vị thần thánh như:
- Đức Ông (vị có tượng mặt đỏ, trùm vải đỏ, đặt ở bên phải nhà bái đường của chùa)
- Đức Phật
- Đức Ngọc Đế
- Đức Trần Triều Đại Vương (Trần Hưng Đạo)
- Đức Phù Đổng Thiên Vương (Thánh Gióng)
- Đức Chử Đồng Tử
- Đức Tản Viên Sơn Thần
- Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh
- Và các vị thánh khác
Việc lựa chọn vị thần thánh nào để bán khoán con thường dựa vào phong tục địa phương hoặc theo sự hướng dẫn của các vị sư trụ trì, thầy cúng.
Chuẩn bị lễ vật
Để tiến hành nghi lễ bán khoán, gia đình cần chuẩn bị một mâm lễ vật, thường bao gồm:
- Lễ mặn (xôi gà)
- Trầu cau, rượu
- Vàng mã
- Hương, nến
- Sớ cúng (giấy ghi rõ thông tin của đứa trẻ)
Tiến hành nghi lễ
Khi đến chùa hoặc đền, cha mẹ đứa trẻ sẽ nhờ vị trụ trì hoặc người trông coi viết sớ, ghi rõ:
- Tên tuổi đứa trẻ
- Ngày, tháng, năm, giờ sinh
- Tên vị thần thánh mà đứa trẻ được bán khoán đến
Sau đó, mâm lễ vật sẽ được đặt lên bàn thờ của vị thần thánh đó. Cha mẹ thắp hương, khấn vái, xin phép được gửi gắm con mình cho vị thần thánh bảo hộ. Khi hương cháy được khoảng 2/3, sớ và vàng mã sẽ được đem đi hóa.
Thời gian bán khoán và nghĩa vụ sau khi bán khoán
Thời gian bán khoán thường kéo dài từ 10-12 năm, có trường hợp đến khi đứa trẻ 20 tuổi mới làm lễ chuộc về. Trong suốt thời gian này, gia đình và đứa trẻ có nghĩa vụ:
- Vào các ngày lễ trọng trong năm (Rằm tháng Giêng, Rằm tháng Bảy, Tết Nguyên đán), gia đình và đứa trẻ phải đến chùa thắp hương, khấn lễ “cha nuôi”
- Giữ gìn đạo đức, không làm điều xấu xa, tội lỗi
- Khi đứa trẻ đến tuổi quy định, gia đình sẽ làm lễ chuộc con về
Điều quan trọng cần nhớ là bán khoán con vào chùa là gửi con cho các đấng thần linh bảo hộ, chứ không phải gửi con cho vị sư trụ trì. Đây hoàn toàn là một nghi thức tâm linh nhằm hóa giải điều không may cho đứa trẻ và gia đình.
Những trường hợp nên bán khoán con
Theo quan niệm dân gian, không phải đứa trẻ nào cũng cần được bán khoán. Việc quyết định có nên bán khoán con hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có ngày giờ sinh của đứa trẻ và mối quan hệ cung mệnh giữa con và cha mẹ.
Trẻ sinh vào giờ Thiết xà
Những đứa trẻ sinh vào các giờ sau được cho là phạm giờ Thiết xà:
- Sinh năm Dần, Ngọ, Tuất: sinh vào giờ Tỵ
- Sinh năm Tỵ, Dậu, Sửu: sinh vào giờ Dần
- Sinh năm Thân, Tý, Thìn: sinh vào giờ Tỵ
- Sinh năm Hợi, Mão, Mùi, Thìn: sinh vào giờ Mùi
Trẻ sinh vào giờ Kim tỏa
Những đứa trẻ sinh vào các giờ sau được cho là phạm giờ Kim tỏa:
- Tháng Giêng: sinh vào giờ Thân, giờ Mão
- Tháng Ba, tháng Tám: sinh vào giờ Tuất
- Tháng Tư, tháng Mười: sinh vào giờ Hợi
- Tháng Năm, tháng Một: sinh vào giờ Tý
- Tháng Sáu, tháng Chạp: sinh vào giờ Sửu
Trẻ sinh vào giờ Quan sát
Những đứa trẻ sinh vào các giờ sau được cho là phạm giờ Quan sát:
- Tháng Giêng: sinh vào giờ Tỵ
- Tháng Hai: sinh vào giờ Thìn
- Tháng Ba: sinh vào giờ Mão
- Tháng Tư: sinh vào giờ Dần
- Tháng Năm: sinh vào giờ Sửu
- Tháng Sáu: sinh vào giờ Tý
- Tháng Bảy: sinh vào giờ Hợi
- Tháng Tám: sinh vào giờ Tuất
- Tháng Chín: sinh vào giờ Dậu
- Tháng Mười: sinh vào giờ Thân
- Tháng Một: sinh vào giờ Mùi
- Tháng Chạp: sinh vào giờ Ngọ
Trường hợp khắc cung mệnh
Ngoài việc sinh vào những giờ kể trên, việc bán khoán còn được áp dụng khi cung mệnh của đứa trẻ và cha mẹ khắc nhau, đặc biệt là khi phạm vào Tuyệt mạng (liên quan đến chết chóc). Trong trường hợp này, việc bán khoán được xem là biện pháp hóa giải sự xung khắc.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng nếu đứa trẻ không phạm giờ xấu và không có sự xung khắc về cung mệnh với cha mẹ, việc bán khoán là không cần thiết. Việc trẻ nhỏ dưới 3 tuổi hay ốm đau là điều bình thường, miễn là được chăm sóc tốt. Thậm chí, dù có bán khoán nhưng không chăm sóc con tốt thì cũng không mang lại ý nghĩa gì.
Tục bán khoán con vào chùa là một phong tục dân gian đã tồn tại lâu đời trong văn hóa tâm linh Việt Nam. Đây là biểu hiện của tình yêu thương, sự lo lắng của cha mẹ dành cho con cái, cũng như niềm tin vào sự bảo hộ của các đấng thần linh.
Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, bên cạnh việc duy trì những phong tục tín ngưỡng truyền thống, chúng ta cũng cần kết hợp với kiến thức khoa học trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ. Việc bán khoán nên được xem là một nghi thức tâm linh, một niềm tin để an lòng cha mẹ, chứ không nên xem đó là biện pháp duy nhất để bảo vệ sức khỏe và tương lai của đứa trẻ.
Dù có thực hiện nghi lễ bán khoán hay không, điều quan trọng nhất vẫn là tình yêu thương, sự chăm sóc chu đáo và giáo dục tốt mà cha mẹ dành cho con cái. Đó mới chính là nền tảng vững chắc nhất để đứa trẻ phát triển khỏe mạnh và hạnh phúc.
Thảo luận về chủ đề